Date: 07/November/2018
ការប្រុងប្រយ័ត្នសុខភាពក្នុងអំឡុងពេលអាកាសធាតុត្រជាក់
1. ក្នុងចំណោម ជំងឺតាមរដូវកាល ដែលជួបញឹកញាប់ ក្នុងអំឡុងពេល អាកាសធាតុត្រជាក់ ចន្លោះ ពីខែវិច្ឆិកាដល់ខែមករា គឺ ជំងឺផ្លូវដង្ហើមបណ្តាលមកពីវីរុស ដូចជា គ្រុនផ្តាសាយ រលាកបំពង់កដោយមេរោគស្ត្រិបតូកូក (Streptococcus) និង រលាកក្រពះពោះវៀនដោយ វីរុស។
នេះជាវិធានការណ៍សាមញ្ញ មួយចំនួន ដែលអ្នកអាចអនុវត្តដើម្បីថែរក្សា ខ្លួនអ្នកនិងអ្នកដទៃទៀតគឺ៖
• ចូរស្វែងរក ការព្យាបាល នៅគ្រឹះស្ថានសុខាភិបាល ប្រសិនបើអ្នក ពិបាកដកដង្ហើម គ្រុនក្តៅ ក្អក ឈឺក និង ឈឺសាច់ដុំ ។
• ចូរចងចាំថា អ្នកគួរធ្វើដំណើរតែនៅពេលដែលអ្នកមានសុខភាពល្អ។ ប្រសិនបើអ្នក គិតថា អ្នកមាន ជំងឺផ្តាសាយ ឬ មិនស្រួលខ្លួន (ឈឺ) សូមពន្យាផែនការធ្វើដំណើរ របស់អ្នក រហូតដល់ គ្រុនក្តៅបាត់ទៅវិញ យ៉ាងហោចណាស់ 24 ម៉ោង។ គ្រុនក្តៅរបស់អ្នកនឹងបាត់ទៅវិញ ដោយមិនចាំបាច់ប្រើប្រាស់ឱសថបញ្ចុះ កម្តៅ។
• ពេលអ្នក ក្អក ឬ កណ្តាស់ ខ្ទប់មាត់របស់អ្នក ជាមួយក្រណាត់ឬកន្សែង។ បើគ្មានក្រណាត់ឬកន្សែង សូមក្អកឬ កណា្ដស់ដោយយកដៃអាវខ្ទប់ មិនត្រូវប្រើ ដៃរបស់អ្នកទេ។
• លាងសម្អាត ដៃ របស់អ្នក ឱ្យបានញឹកញាប់ ជាមួយសាប៊ូ និងទឹក។
• ជៀសវាង ប៉ះ ភ្នែក ច្រមុះនិង មាត់របស់អ្នក។
• ជៀសវាង ទំនាក់ទំនងយ៉ាងជិតស្និទ្ធ ជាមួយអ្នកឈឺ។
2. ទារក កុមារនិង មនុស្សមានវ័យចំណាស់ មានហានិភ័យខ្ពស់ទាក់ទងនិងជំងឺ បណ្តាលមកពីអាកាសធាតុត្រជាក់
ទារក បាត់បង់កំដៅរាងកាយរហ័សជាងមនុស្សធំ។ លើសពីនេះទៅទៀត ទារក និងកុមារតូច មិនអាចរក្សាកំដៅ រាងកាយ ឱ្យបានគ្រប់បានទេ។
• ទារក អាយុតិចជាងមួយឆ្នាំ មិនត្រូវដេកនៅក្នុងបន្ទប់ត្រជាក់ទេ។ ការផ្តល់សំលៀកបំពាក់ដែលកក់ក្តៅនិងភួយ សម្រាប់ទារក និងព្យាយាមរក្សាសីតុណ្ហភាពឲ្យបានកក់ក្តៅនៅក្នុងបន្ទប់របស់ទារក។
• មនុស្សវ័យចំណាស់ ជាញឹកញាប់មានកំដៅរាងកាយតិច ដោយសារតែការ រំលាយអាហារក្នុងរាងកាយយឺត និងសកម្មភាពរាងកាយតិច។ មនុស្សវ័យចំណាស់ក៏មានហានិភ័យដែរ ដែលធ្វើឲ្យសីតុណ្ហភាព ក្នុងរាងកាយថយចុះ ជាងធម្មតា ដែលអាចបណ្តាលឲ្យស្លាប់ ដោយសារតែ ការឆ្លើយតបរបស់រាងកាយ ជាមួយភាពត្រជាក់ ជាពិសេសអ្នកមានជំងឺទឹកនោមផ្អែម។
• កុមារនិងមនុស្សវ័យចំណាស់ ត្រូវតែ ពាក់សម្លៀកបំពាក់ច្រើនជាន់ ពេលអាកាសធាតុត្រជាក់។ សម្លៀកបំពាក់ច្រើនជាន់ ដើម្បីរក្សាភាពកក់ក្តៅ ក្នុងខ្លួនគាត់។ ជៀសវាងការស្លៀកបំពាក់ តឹង ពីព្រោះ វាមិនអាចឲ្យឈាម ចរាចរស្រួលក្នុងរាងកាយ និងបណ្តាលឲ្យបាត់បង់កំដៅរាងកាយ។
• កុមារ និងមនុស្សវ័យចំណាស់ គួរ ពាក់ មួក សម្លៀកបំពាក់ដែលនាំឲ្យកក់ក្តៅ និងស្រោមជើង នៅពេលចេញទៅខាងក្រៅ នៅក្នុងអាកាសធាតុត្រជាក់ ដើម្បីរក្សាកំដៅក្នុងរាងកាយ ដែលនិងបាត់បង់ តាមរយៈ ដៃ ក្បាលនិងជើង។
ពត៌មានបន្ថែមសូមទាក់ទងលេខ ១១៥ ដោយមិនគិតថ្លៃពីគ្រប់ប្រព័ន្ធ ។
Date: 27/October/2018
សូមជំរាបជូនសាធារណជនទាំងអស់ មេត្តាជ្រាបអំពីករណីពុល ដោយសារបរិភោគត្រីក្រពត នៅខេត្ត ព្រះសីហនុ និង ខេត្តកោះកុង ដែលសរុបករណីពុលចំនួន១១នាក់ ក្នុងនោះស្លាប់២នាក់ ខេត្តព្រះសីហនុ១នាក់ និងខេត្តកោះកុង១នាក់ ហើយអ្នកដែលបានពុល ចំនួន៩នាក់ទៀត បានដាក់ឲ្យសំរាកនៅមន្ទីរពេទ្យ ខេត្តព្រះសីហនុ។ ព្រឹត្តិការទាំងពីរផ្សេងគ្នា បានកើតឡើងចន្លោះពីថ្ងៃទី២៥ ដល់ ២៧ តុលា ឆ្នាំ២០១៨ ។
ដោយមានការយកចិត្តទុកដាក់ ជួយសង្គ្រោះពីសំណាក់គ្រូពេទ្យ បច្ចុប្បន្នអ្នកជំងឺទាំង៩នាក់នេះ មានសភាពធូរស្រាលច្រើនហើយ និងខ្លះបានជាសះស្បើយហើយ។
កន្លងមក ក្រសួងសុខាភិបាល តែងតែធ្វើការណែនាំ និងរំលឹកចំពោះវិធានការ ការពារករណីពុលចំណីអាហារ ដែលមានទាំងការពុល បណ្តាលមកពីការបរិភោគ ត្រីក្រពត នេះផងដែរ។សារជាថ្មីម្តងទៀត សូមធ្វើការក្រើនរំលឹក ណែនាំ និងអំពាវនាវដល់សាធារណជនទាំងអស់ ឲ្យមានការប្រុងប្រយ័ត្ន និងចូលរួមអនុវត្តវិធានការបង្ការការពុលចំណីអាហារ ជាពិសេសការរួមគ្នាអនុវត្តឲ្យបានខ្ជាប់ខ្ជួន នូវអនាម័យចំណីអាហារល្អ គ្រប់ៗគ្នា ចាប់តាំងពីអ្នកបរិភោគ រហូតដល់អ្នកបម្រើអាហារ ដើរតួនាទីសំខាន់ នៅក្នុងការលើកកម្ពស់ សុវត្ថិភាពចំណីអាហារ ចាប់តាំងពីការរៀបចំចំណីអាហារ របៀបទុកដាក់ និងពេលចម្អិនអាហារ។ ដើម្បីជៀសវាងបាននូវបញ្ហាសុខភាព ដែលអាចធ្វើ ឲ្យបាត់បង់ជីវិតបាន និងដើម្បីចៀសផុត ពីការពុលត្រីក្រពត ដូចករណីខាងលើ សូមបងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋ សូមកុំបរិភោគត្រីក្រពតដែលមានជាតិពុល ដោយសារវាមានជាតិពុល នៅក្នុងខ្លួនវា ដែលអាចបណ្តាលឲ្យស្លាប់បាន។ ជាតិពុលនៅក្នុងខ្លួនត្រីក្រពតនេះ មិនអាចកំចាត់ចោលបានទេ ទោះបីជាបានចំអិនកំដៅខ្ពស់យ៉ាងណា ឬដាក់ក្នុងកំរិតកកយ៉ាងណាក៏ដោយ។
នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា មានត្រីក្រពតចំនួន ១០ ប្រភេទ ក្នុងនោះមាន ៥ ប្រភេទមានជាតិពុល ដូចមានរូបភ្ជាប់មកជាមួយនេះ ។ ត្រីក្រពតទាំងនេះ មានជាតិពុលដែលមាន សក្តានុពលខ្ពស់ និងអាចបណ្តាលឱ្យមានជំងឺធ្ងន់ធ្ងរ និងស្លាប់បាន ដោយសារជាតិពុលបានជ្រាបទៅប៉ះពាល់ ប្រព័ន្ធសរសៃប្រសាទកណ្តាល ។ ចំពោះជាតិពុលនៅក្នុងខ្លួនត្រី មានកម្រិតខុសគ្នាដែរ គឺពង និងស្ពែម របស់វា មានជាតិពុលខ្ពស់ជាងគេ បន្ទាប់មក គឺថ្លើម ពោះវៀន ស្បែក និងសាច់។
រោគសញ្ញា ចាប់ផ្តើមក្នុងរយៈពេល ២០ នាទី ទៅ ២ ម៉ោង បន្ទាប់ពីបានបរិភោគត្រីបែបនេះ។ រោគសញ្ញា រួមមាន រមាស់ចាក់ៗ នៅបបូរមាត់ និងមាត់ បន្ទាប់មកមានអាការៈ ឈឺក្បាល វិលមុខ រមាស់ចាក់ៗនៅចុងអវៈយវៈ មានការពិបាកនិយាយ បាត់លំនឹងដងខ្លួន ខ្សោយសាច់ដុំ ខ្វិន ស្ពឹកចុងដៃចុងជើង ក្អួត រាក ល្ហិតល្ហៃ រឹងថ្គាម ឬអាចបណ្តាលឲ្យស្លាប់តែម្តង។ នៅក្នុងករណីដែលពុលខ្លាំង ការស្លាប់អាចបណ្តាលមកពីការខ្វិនផ្លូវដង្ហើម។ ក្រោយពីពុលភ្លាមៗ ការធ្វើឲ្យក្អួត (ប្រសិនបើអាចធ្វើទៅបាន) អាចជួយបញ្ចេញជាតិពុល ពីក្នុងខ្លួនយើងបានមួយចំណែក ហើយអ្នកពុលនោះ ត្រូវប្រញាប់ប្រញាល់មកស្វែងរក ការជួយសង្គ្រោះជាបន្ទាន់ នៅមន្ទីរពេទ្យដែលនៅជិតលោកអ្នកបំផុត ដោយស្ថានភាពអ្នកពុល តម្រូវឲ្យស្ថិតនៅក្រោមការត្រួតពិនិត្យ តាមដាន ពីគ្រូពេទ្យជាចាំបាច់។
ប្រសិនបើលោកអ្នក មានរោគសញ្ញាដូចរៀបរាប់ខាងលើ កើតមានឡើងបន្ទាប់ពីបានបរិភោគត្រីក្រពត សូមបងប្អូនប្រញាប់ទៅមណ្ឌលសុខភាព ឬមន្ទីរពេទ្យ ដែលនៅជិតផ្ទះលោកអ្នកជាបន្ទាន់ និងសូមប្រាប់គ្រូពេទ្យ ពីការដែលអ្នកបានបរិភោគត្រីក្រពត។ ក្រសួងសុខាភិបាល និងបន្ដធ្វើការជូនដំណឹងដល់សាធារណជន អំពីការវិវត្តន៍នៃបញ្ហាសុខភាព តាមគេហទំព័ររបស់ នាយកដ្ឋានប្រយុទ្ធនឹងជំងឺឆ្លង www.cdcmoh.gov.kh និងហ្វេសបុក នាយកដ្ឋានប្រយុទ្ធនឹងជំងឺឆ្លង នៃក្រសួងសុខាភិបាល។ សំរាប់ព័ត៌មានបន្ថែម ៖ សូមទាក់ទងលេខទូរស័ព្ទទាន់ហេតុការណ៍ ដោយឥតគិតថ្លៃ 115 ទោះគ្មានថវិកាក្នុងទូរស័ព្ទរបស់អ្នក ក៏អាចទូរស័ព្ទចូលបានដែរ ។
Date: 25/October/2018
បុណ្យអុំទូកនឹងឈានមកដល់ឆាប់ៗ សូមបងប្អូនប្រុងប្រយ័ត្នជានិច្ចអំពី ការចំលងជំងឺផ្តាសាយបក្សី ។ សូមកុំយកមាន់ ទា ឬសត្វបក្សីឈឺឬងាប់ មករៀបចំជាអាហារ ត្រូវអនុវត្តអនាម័យក្នុងការបោចរោម និង ចំអិនជាប់ជានិច្ច ។ ក្នុងប្រទេសយើងជំងឺផ្តាសាយបក្សី បានឆ្លងពីសត្វបក្សីមកមនុស្សចំនួន ៥៦ករណី ដែលក្នុងនោះ ៣៧ករណីបានស្លាប់ ។ ដោយឡែកគ្រាន់តែឆ្នាំ ២០១៣ មានឆ្លងលើមនុស្សចំនួន ២៦ករណី ដែលក្នុងនោះមាន ១៤ករណីបានស្លាប់ និង ក្នុងដើមឆ្នាំ២០១៤ មាន ៩ករណី និង ៤ករណីបានស្លាប់ ។ បុគ្គលដែលមានរោគសញ្ញាគ្រុនក្តៅ លើសពី ៣៨.៥ អង្សារសេ និងមានរោគសញ្ញា ក្អក ឬ ឈឺក ឬ ដកដង្ហើម ហត់ និងមានប្រវត្តិប៉ះពាល់ជាមួយបក្សីឈឺ ឬងាប់ ក្នុងកំឡុងពេល ៧ ថ្ងៃមុនចេញរោគសញ្ញា ចាត់ទុកថាជាករណីសង្ស័យ ត្រូវបញ្ចូនអ្នកជំងឺ ទៅមណ្ឌលសុខភាព ឬមន្ទីរពេទ្យជិតបំផុតដើម្បីធ្វើការព្យាបាល ។ ពត៌មានបន្ថែមសូមទាក់ទង ទូរស័ព្ទទាន់ហេតុការណ៏ របស់ក្រសួងសុខាភិបាលលេខ ១១៥ ។ សូមទស្សនាភាពយន្តខ្លី អំពីសារអប់រំអំពីការបង្ការ ជំងឺផ្តាសាយបក្សី ជូនភ្ជាប់មកជាមួយនេះ ។
Date: 25/September/2018
សូមអានសេចក្តីជូនព័ត៌មាន ដែលមានខ្លឹមសារទាំងស្រុង ភ្ជាប់ជាមួយនេះ
Date: 10/September/2018
ក្រសួងសុខាភិបាល នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុុជា បានទទួលព័ត៌មាន ប្រកបដោយក្តីរន្ធត់ក្រៀមក្រំ ជាទីបំផុត អំពីមរណ:ភាពរបស់ឯកឧត្តម សាស្រ្តាចារ្យវេជ្ជបណ្ឌិត បីច រីចច្នឺ (H.E. Prof. Dr. Beat Richner) ស្ថាបនិកមន្ទីរពេទ្យគន្ធបុប្ផាកម្ពុជា កាលពីព្រឹកថ្ងៃអាទិត្យ ទី៩ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៨ (ពេលវេលានៅទីក្រុងហ្សឺណែវ) ក្នុងជន្នាយុ ៧១ ឆ្នាំ ដោយរោគាពាធ នៅប្រទេសស្វីស។
ឯកឧត្តមសាស្ត្រាចារ្យ ម៉ម ប៊ុនហេង រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងសុខាភិបាល តាងនាមឲ្យថ្នាក់ដឹកនាំ បុគ្គលិក-មន្ត្រីសុខាភិបាល លោកគ្រូពេទ្យ អ្នកគ្រូពេទ្យនៃក្រសួងសុខាភិបាល ជាពិសេស នៃមន្ទីរពេទ្យគន្ធបុប្ផាទាំងអស់ និងក្នុងនាមឯកឧត្តមរដ្ឋមន្ត្រីផ្ទាល់ សូមសំដែងនូវការសោកស្តាយ ជាទីបំផុតចំពោះមរណ:ភាព និងការបាត់បង់ស្ថាបនិក មន្ទីរពេទ្យកុមារគន្ធបុប្ផារូបនេះ ដែលនេះមិនត្រឹមតែជាការបាត់បង់ នូវឥស្សរជនជួយសុខភាព កុមារកម្ពុជាប៉ុណ្ណោះទេ តែជាការបាត់បង់ដ៏ធំធេង សម្រាប់វិស័យសុខាភិបាលកម្ពុជា និងជាការបាត់បង់ លោកគ្រូពេទ្យដ៏ឆ្នើម កម្ររកបានផងដែរ។ ២៥ឆ្នាំកន្លងទៅនេះ ឯកឧត្តមវេជ្ជបណ្ឌិត បីច រីចច្នឺ បានបង្កើតស្នាដៃមនុស្សធម៌ ដ៏ធំធេងនៅក្នុងប្រវត្តិ នៃការអភិវឌ្ឍន៌វិស៏យសុខាភិបាលកម្ពុជា ក្រោយពីថ្ងៃរំដោះ ៧ មករា ១៩៧៩មក គឺការបង្កើត ពង្រីក និងអភិវឌ្ឍមន្ទីរពេទ្យគន្ធបុប្ផា នៅរាជធានីភ្នំពេញ និងនៅទីរួមខេត្តសៀមរាប ហើយឯកឧត្តមសាស្ត្រាចារ្យ បីច រីចច្នឺ បានបង្ហាត់បង្ហាញ ដឹកនាំការពិនិត្យព្យាបាល ជំងឺកុមារនៅកម្ពុជា ទោះជាស្ថិតនៅក្នុងដំណើរ ដ៏លំបាកលំបិនក៏ដោយ ក៏ ឯកឧត្តមសាស្ត្រាចារ្យ វេជ្ជបណ្ឌិត បីច រីចច្នឺ មិនរួញរាឡើយ ថែមទាំងបានលះបង់ ទាំងកម្លាំងកាយ-ចិត្ត ប្រាជ្ញា ស្មារតី តំរិះវេជ្ជសាស្រ្ត និងសន្តានចិត្តមនុស្សធម៌ដ៏ល្អប្រពៃ ព្រមទាំងស្វែងរក និងប្រមូលវិភាគទាន សម្រាប់ប្រតិបត្តិការ មន្ទីរពេទ្យគន្ធបុប្ផានៅកម្ពុជា ដោយកម្លាំងផ្ទាល់ខ្លួន ដោយមិនមានការនឿយហត់ ដើម្បីសុខភាពកុមារកម្ពុជា។ ទង្វើខាងលើរបស់ឯកឧត្តមសាស្ត្រាចារ្យ បីច រីចច្នឺ គឺពិតជាគំរូវីរភាព ដែលយើងទាំងអស់គ្នា មិនអាចបំភ្លេចបានឡើយ ហើយតាមរយ:ស្នាដៃរបស់ឯកឧត្តម សាស្ត្រាចារ្យ បីច រីចច្នឺ ខាងលើនេះដែរ កុមារកម្ពុជាជាច្រើននាក់ ទទួលបាននូវការពិនិត្យព្យាបាលជំងឺ ដោយឥតគិតថ្លៃ ហើយសមិទ្ធិផល ដែលបានកើតចេញពីស្នាដៃ របស់ឯកឧត្តមសាស្ត្រាចារ្យ បីច រីចច្នឺ នៅលើទឹកដីកម្ពុជានេះ និងពិតជាបានបន្សល់ទុក ឲ្យជាផលប្រយោជន៌ សម្រាប់កុមារកម្ពុជាជាបន្ត និងនៅស្ថិតស្ថេរជានិរន្តន៌។ យើងនិងខិតខំបន្ត នូវបេសកកម្មមនុស្សធម៌ របស់ឯកឧត្តមសាស្ត្រាចារ្យ បីច រីចច្នឺ ជាបន្តទៀត ដើម្បីសុខភាពកុមារកម្ពុជា មិនឲ្យសាបសូន្យឡើយ។
លើសពីនេះ យើងខ្ញុំទាំងអស់គ្នា និងចារិកទុកក្នុងចិត្ត នូវទង្វើមនុស្សធម៌ដ៏ល្អប្រពៃ របស់ឯកឧត្តមសាស្ត្រាចារ្យ បីច រីចច្នឺ ដូចបានរៀបរាប់ខាងលើ និងដើម្បីជាសក្ខីភាព នៃការគោរពនូវវីរភាព របស់ឯកឧត្តមសាស្ត្រាចារ្យ បីច រីចច្នឺ នេះ ក្រសួងសុខាភិបាលកម្ពុជា បានចាត់ចែងរៀបចំពិធីគោរពវិញ្ញាណខ័ន្ទ ឯកឧត្តមសាស្ត្រាចារ្យ បីច រីចច្នឺ ដែលនឹងប្រព្រឹត្តទៅ នៅទីស្តីការក្រសួងសុខាភិបាលនៅថ្ងៃទី១០ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៨ វេលាម៉ោង៣:០០រសៀល។
យើងខ្ញុំទាំងអស់គ្នា សូមសំដែងនូវក្តីសោកស្តាយជាខ្លាំង រកអ្វីប្រៀបផ្ទឹមពុំបានឡើយ។ យើងខ្ញុំទាំងអស់គ្នា សូមចូលរួមមរណ:ទុក្ខយ៉ាងក្រៀមក្រំ ជាទីបំផុត ជាមួយក្រុមគ្រួសារសពឯកឧត្តម សាស្ត្រាចារ្យ បីច រីចច្នឺ ហើយយើងខ្ញុំទាំងអស់គ្នា សូមលើកដៃប្រណំ បួងសួងជូនវិញ្ញាណខ័ន្ទ ឯកឧត្តមសាស្ត្រាចារ្យ បីច រីចច្នឺ បានទៅកាន់សុគតិភព កុំបីឃ្លៀងឃ្លាតឡើយ។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងសុខាភិបាល នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។